Dla wszystkich

Majkel · Gość

Gwizdek mój ty WYBAFCO!!!!!!!!!!!!!!!!!!:p
Dzieki że to wrzuciłeś!!!!!

>>>>GMM<<<<

L · Lord wszystkich lordów

Ze względu na własności fizyczne chemiczne i biologiczne zanieczyszczen ścieków dzielimy na : * zanieczyszczenia mechaniczne- jest to ciało nierozpuszczalne w wodzie w stanie pływającym, zawieszonym lub koloidalnym – ciało wleczone(piasek zuzel glina) pochodzenia mineralnego i organicznego /* ciała pływające – wykazują ciężar właściwy mniejszy od wody lub rowny- zawiesiny posiadaja własności wieksze od wody, przy określonej prędkości przepływu zdolne sa do pozostawiania scieków w stanie zawieszonym, natomiast przy mniejszych prędkościach opadowym.

Zawiesiny dzielimy na: -łatwo opadające – to takie które opadaja na dno leja wciagu 2 godzin / - trudno opadające – pozostaja w zawieszeniu po 2 godzinach /-koloidalne to ciało nierozpuszczalne w sciekach rozdrobnione w tak duzym stopniu ze przechodza przez saczek laboratoryjny i bardzo dlugo nie opadaja
Zanieczyszczenia mechaniczne oddzielone od ścieków to osady.

Zanieczyszczenia chemiczne- w sciekach mogą być w postaci zw. Organicznych, mineralnych, rozpuszczonych lub nie rozpuszczonych związanych lub nie związanych. Skład chemiczny ścieków oznacza się analitycznie. Chemiczny skład ścieków komunalnych ulega zmianie w cigu doby i dlatego po okresie możliwie dlugim .
W zanieczyszczeniach chemicznych znajduja się: -zw. Mineralne- w postaci roztworów kwasów, zasad, olejow mineralnych, węglanów, siarczanow i chlorkow.
W wodach przemysłowych zw mineralnych może być duzo i spowodowac zasolenie. Ścieki te mogą zawierac również wolne kwasy, zasady oraz zw trujace w postaci soli ołowiu, arsenu, miedzi. /- zw organiczne- znajduja się w sciekach komunalnych maja roznorodny sklad resztki produktow roslinnych i zwierzecych sa one nietrwale i szybko ulegaja rozkładowi pod wpływem bakterii. Bakterie gwałtownie się namarzają i rozkładają substancje organiczne przez utlenianie lub redukcje.Utlenienie jest korzystne, prowadzi do zmineralizowania subs. Organicznych, trwa tak dlugo dopuki jest tlen w sciekach i prowadzi do powstania sierczanow, fosforanow i azotanow. Gdy nastapi brak tlenu rozmnazaja się bakterie anaerobowe które również mineralizuja subst organiczne, ale wykorzystuja do tego celu tlen zawarty w zw organicznych lub azotowych i siarczanowych. Powstaje wówczas CO2,H2S, Ch4, N2
Zanieczyszczenie Biologiczne – w sciekach znajduja się w postaci bakterii lub ich form przetrwanych i wyższych drobnoustrojow. Dostaja się z wydalinami i odpadkow i w korzystnych warunkach intensywnie się rozmnażają Dzielimy je na: - protofizyczne/ - metafizyczne /- protofizyczne. Pierwsze dwa rodzaje nie sa szkodliwe i pomagaja przy oczyszczaniu ścieków natomiast reszat – chorobotwórcze. Bakterie cholery czerwonki sa niebezpieczne często zachowują zjadliwosc do 5 dni. Ścieki należy zawsze podejrzewać o zawartosc tych bakterii i dlatego traktowac jako niebezpieczne dla zdrowia ludzkiego. W sciekach sa tez duze jaja robakow pasozytniczych w przewodzie pokarmowym które przechodza do osadow i mogą być tez pierwotniaki które żywią się bakteriami i utrzymuja ich poopulacje w rownowadze

przepisalem to z slabo czytelnego ksera wiec moze cos sie nee zgadzac Smile

L · Lord wszystkich lordów

"BZT5 NIE WIEM CO TO KURWA ZNACZY ALE CHUJ Z TYM"

BUUUUUUUUUHEHEHE dobrze ze sobie to czytam bo bym jeszcze to na sciadze umiescil Very Happy

Gwizdek · Lord wszystkich lordów

trzeba było to wydrukować ktos jakby przepisywał na sprawdzianie i by to napisał w nim to była by jazda jak chuuuj

Emju · Prawie jak Gwizdek

dobry, dobry. Ja mam prośbę typu takiego że nie posiadam w swojej biblioteczce zagadnień na sprawdzian z polskiego ze średniowiecza i renesansu bo pisalem zaległy sprawdzain u tego małego gremlina i zostałem bez nich. jak ktoś może to niech wrzuci chociażby z jednej epoki. z góry dzięki. NARQ

KtOsIa · Wkurza nauczycieli

Sredniowiecze :granice czasowe eocentryzm, uniwersalizm,anonimowosc, plankt, motyw deoesis czy jakos tak, archaizm, styl romanski gotycki+ zabytki, Bogurodzica, "posluchajcie bracia mila", idea chierarchii i posrednictwa, dawne procesy fonetyczne: zanik jerow, przeglos polski, palantelizacja, wzdluzenie zaqstepcze wyjasnić + znalesc na przykladac, Swiety Graal, "Dzieje Tristana i Izki, tragizm, bohater tragiczny, scholastyka, legenda, hariografia, asceza, alegoria, ideal ascety, dobrego rycerza, wladcy cobrego, legenda o św Aleksym, Piesn o Rolandzie, Kronika polska- Gala anonima, poglady św Franciszka- Franciszkanizm, Herbert- przeslanie Pana Cogito, Dance Macabre, Rozmowa Polikarpia ze śmiercia, groteska, Etymologia, uniwersytety w średniowieczu, Iłłakowiczówna- opowieść małżonki św Aleksego, św szymon słupnik, Trubadurzy, Imie róży- fragmenty, Krucjaty, Topos blednego rycerza, zabytki jezyka polskiego, j.polski pochodzenie.

Z renesansu wrzucę pozniej jak bede mieć czas chyba ze mnie ktoś wyprzedzi:) powodzenia w nauce Wojtus;D

Gh@st · Zadomowiony

Renesans: nazwa epoki, granice czasowe,sztandary renesansu, Jan gutenberg, druk, humanizm i jego przejawy, humanista, humaniści renesansowi,mowa o godności człowieka, dzieła malarskie i rzeźba w renesansie,, artyści i ich dzieła, pieśń, przerzutnia, wiersz sylabiczny, fraszka, średniówka, horacjanizm, curiculum vitae, antyteza, oksymoron, sonet, tren, utopia, retoryka, "Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony", "Do gór i lasów", "hymn", "Do fraszek", "Na lipę", "O doktorze hiszpanie", Agnieszka Herman-"Człowiek"' Edward Stachura "Człowiek człowiekowi", Krzysztof Kolumb, Magellan, paracelsus, reformacja, Marcin Luter, Jan Kalwin, Mikołaj Rej "Żywot człowieka poczciwego", ideał szlachcica ziemianina, toposy: boga-artysty, fortuny, świata-teatru, człowieka bożego igrzyska, klasycyzm renesansowy, cechy stylu klasycznego,styl renesansowy, funkcja ekspresywna języka, funkcja impresywna języka, zapożyczenia z j.polskiego, Petrarca-"Pokoju mieć nie mogę", Boccacio-"Decameron", 5 nowel+sokół, teroria sokoła, cechy noweli, Andrzej Frycz Modrzewski-"O poprawie rzeczypospolitej", Piotr Skarga - "Kazanie o miłości ku ojczyźnie", cechy dobrego przemówienia, pieśń o spustoszeniu podola,norma i zwyczaj językowy, Jan Kochanowski- "Nie porzucaj nadzieję", tren 9,10,11, stoicyzm, epikureizm,carpe diem, Czesław Miłosz - "Ars poetica", Zbigniew Herbert-"Dlaczego klasycy", "Do Marka Aurelego".

Miłej nauki Razz

L · Lord wszystkich lordów

noo jak pieknie Very Happy

wojtyus poprosil i dostal Very Happy

a moze ktos to jeszcze opracuje ? hehe:)

Emju · Prawie jak Gwizdek

Dzięki wielkie:D Very Happy

KtOsIa · Wkurza nauczycieli

No ja siedze nad opracowaniem tego wiec kto cierpliwy ten sie doczeka Smile

KtOsIa · Wkurza nauczycieli

Średniowiecze: epoka miedzy V a XV stuleciem. Za jej datę początkową uznaje się upadek Rzymu 476r a za koncowa zdobycie Konstantynopola (1453).

Teocentryzm – kultura średniowiecza nastawiona była na Boga. Uznawano go za przyczynę i cel wszystkiego. Taki pogląd sprowadzający wszystkie sprawy do Boga nazywamy teocentryzmem.

Uniwersalizm – dominacja kościoła była jego przyczyną. Gdziekolwiek docierały idee chrześcijańskie, kultura przybierała podobną formę, a sztuka i literatura podejmowały te same problemy i motywy.

Motyw Deesis- kompozycja przedstawiająca 3 osoby :Chrystusa siedzącego na tronie, Marię i Jana Chrzciciela.

Archaizm – to element językowy który stał się przestarzały. Wyróżniamy archaizmy leksykalne(zbożny-obfity), fonetyczne(Krzciciel-Chrzciciel), itd.

Hagiografia- utwory opisujące życie i czyny świetych.

Asceza- słowa to wywodzi się z języka greckiego i oznacza „ćwiczenie”. Określamy nim średniowieczny ideał postępowania polegający na dobrowolnym wyrzeczeniu się wszystkich rozkoszy zycia.

Asceta- mężczyzna praktykujący ascezę czyli dobrowolne ograniczenie potrzeb życiowych., poddanie się wewnętrznej surowej dyscyplinie.

Legenda- były rodzajem literatury popularnej , historiami do czytania. Świeci z łatwościa dokonywali nadludzkich czynów, pielgrzymowali do różnych krajów, kontaktowali się z zaświatami. Legendy pełne były fantastyki.

Trubadurzy – nadworni śpiewacy, którzy uprawiali poezję miłosną. W ich utworach rycerz jest posłusznym niewolnikiem swojej damy.

Tragizm – wybór bohatera miedzy większym a mniejszym złem. Sytuacja bez wyjścia,.

alegoria wyrażenie (w mowie, piśmie , sztuce) prawd o ludzkim postępowaniu, doświadczeniu za pomocą symbolicznych, fikcyjnych postaci, działań, a także całej fabuły (zwł. bajek, przypowieści); plastycznie obrazowe przedstawienie pojęć oderwanych.

Scholastyka gł. kierunek filozofii dążący do rozumowego udowodnienia słuszności dogmatów religijnych; rozstrzyganie sporów przez odwoływanie się do autorytetów; jałowe dociekania.

groteska –przemieszanie komizmu i tragizmu. Błazenady z motywami rozpaczy i przerażenia.

plankt. opłakiwanie, lament; tren, pieśń żałobna.

Motyw tzw. danse macabre, jest bardzo popularny w średniowieczu; polegał on na zobrazowaniu upersonifikowanej śmierci, jako rozkładającego się ciała kobiety, która zapraszała do tańca po kolei każdego człowieka, nie zależnie od jego położenia w hierarchii i zamożności, który to taniec obrazował więc wszechpotęgę śmierci wobec ludzi, oraz równość wszystkich wobec śmierci; w przedstawieniach tańca śmierci brały zwykle udział 24 osoby uszeregowane wg hierarchii;

etymologia źródłosłów, pochodzenie wyrazów; nauka o pochodzeniu i pierwotnym znaczeniu wyrazów.

Krucjaty - Wyraz pochodzi od łacińskiego słowa crux – krzyż. Krucjaty, czyli inaczej wyprawy krzyżowe, były wojnami ogłaszanymi przez papieży i prowadzonymi w imię Jezusa Chrystusa w celu odzyskania chrześcijańskiego dziedzictwa lub w obronie chrześcijaństwa przed wewnętrznymi i zewnętrznymi wrogami.

Styl romański – prosta forma i masywność. Grube mury zbudowane z kamiennych ciosów, cieżkie sklepienie w kształcie polowy walca. Niewielkie okna . Liczne wieze. Kościół romański zdobiły płaskorzeźby. Ornamenty roślinne i zwierzęce. Zabytki – Kościół w Tumie pod łęczycą oraz zabudowania klasztorne w Sulejowie, Koprzywnicy i Wąchocku.

Styl gotycki – strzeliste budowle, cienkie ściany, ostrołukowe okna, kolorowe witraże . wszystkie linie biegna do góry kieroujac wzrok ku sklepieniu. Niezwykle skomplikowana bryłą. Liczne wieżyczki. Katedra w Beauvais. Kościół Mariacki w Krakowie kolegiata w Wiślicy, krzyzacki zamek w Malborku.

Uniwersytety- szkoły w Paryzu, Oxfordzie, Cambridge i Padwie. Akademia Krakowska. Miały one 4 wydziały – fakultet sztuk wyzwolonych, prawa, medycyny i teologii.

W Bogurodzicy występuje apostrofa, czyli bezpośredni zwrot do Marki Boga, aby zjednała nam Boga. Ludzie proszą Maryję, aby ze względu na Jana Chrzciciela wysłuchała ich próśb oraz uprosiła Boga, aby dał im wieczne życie w raju. ( idea hierarchii i pośrednictwa). Cały utwór przesycony jest charakterystyczna dla średniowiecza aura cudowności . Dwie pierwsze strofy mają rymy wewnętrzne (Bogurodzica/ dziewica) i zewnętrznymi (bożycze/ człowiecze). Zawarte tez SA antytezy czyli przeciwieństwa Maria jest matka boga (Bogurodzicą) i zarazem dziewica panną.

Posłuchajcie bracia miła- dwie pierwsze zwrotki zawierają apostrofę Marii do ludzi, aby wysłuchali jej skarg i okazali współczucie dla jej cierpienia. Maria pragnie opowiedzieć o tragedii, która spotkała ją w Wielki Piątek, kiedy straciłą jedynego i ukochanego Syna. W trzeciej strofie zrozpaczona Matka opisuje zdarzenia pod krzyżem. Widziała zakrwawione ciało swego syna, jego mekę i tortury jakim był poddawany. Kolejne strofy, to monolog liryczny do syna, archanioła Gabriela i wszystkich matek. Maria pragnie ulżyć Jezusowi, podzielić z nim jego cierpienie, W tym wierszu Maria ma wiecej cech ludzkich niż boskich.

Świety Graal - legendarny kielich (lub misa), do którego Józef z Arymatei zebrał krew z przebitego boku Chrystusa lub puchar, z którego Jezus Chrystus pił podczas Ostatniej Wieczerzy. W niektórych wersjach legend Graal posłużył także Piłatowi jako naczynie, w którym obmył on ręce po wydaniu wyroku na Jezusa.

na razie tyle a z renesansem nie wiem czy sie wyrobie bo troche tego duzo ;/

Dzieje Tristana i Izoldy – Tristan jest bohaterem tragicznym ponieważ staje przed wyborem ponieważ staje przed wyborem miedzy mniejszym a większym złem. Gdyby Tristan oddał Izoldę królowi Markowi zył by w wielkim smutku, a gdyby zostawił ją dla siebie naraziłby się królowi. Miłość Tristana i Izoldy jest okrutnym żywiołem, wobec którego zakochani są bezradni. Los Tristana i Izoldy jest z góry przesądzony. Ta miłość musi ich zniszczyć burzy bowiem moralny ład świata. Ale potęga miłości symbolizowana przez magiczny nastrój uniemożliwia jakikolwiek wybór. Tristan i Izolda wiedzą ze grzszą i cierpią z tego powodu, cierpia jednak jeszcze bardziej gdy próbują wyrzec się swojej miłości. Głóg który w cudowny sposób łączy groby Tristana i Izoldy jest nie tylko nigdy nie wiednącym symbolem miłości, ale także znakiem pokoju i wybaczenia, którego po śmierci dostąpili nieszczęśliwi kochankowie. Marek- król, kocha Tristana jak syna, Izolda- ukochana Tristana. Tristan wychowanek króla Marka, jego przyjaciel.

Tristan jest idealnym rycerzem - wierność, oddanie, czułość, gotowość do ryzyka, delikatnośc, pobożność, silny, ambitny, honorowy.

wzorzec rycerza
Ideał rycerza zawarty jest w "Pieśni o Rolandzie".jest arcydziełem swego gatunku - średniowiecznej "chanson de geste" (pieśni o czynach bohaterskich), śpiewanej przez truwerów już przed XI wiekiem. Tworzy ona na Zachodzie etos rycerza, a opowiada o autentycznej wyprawie króla Franków Karola Wielkiego do Hiszpanii w celu wypędzenia okupujących kraj Saracenów. Gdy wracali po zwycięskiej bitwie, w wąwozie Ronceval, ich tylna straż dowodzona przez hrabiego Rolanda została napadnięta przez Saracenów. Wywiązała się straszna bitwa. Najpierw przewaga była po stronie francuskiej, lecz szybko szala zwycięstwa przechyliła się na stronę innowierców Saraceni, mający znaczną przewagę liczebną, z zasadzki atakują oddział Rolanda. Oliwier, przyjaciel Rolanda, radzi mu zadąć w róg, by dać znać królowi. Jednak Roland nie robi tego, uważa, że wezwanie pomocy pohańbiłoby jego ród i splamiło jego dobre imię w "słodkiej Francji". Francuzi odparli wiele ataków, jednak ulegli przeważającym siłom wroga. Roland, czując zbliżającą się śmierć, dmie w róg, by król wrócił i pomścił poległych rycerzy. Przed śmiercią Roland próbuje wyszczerbić swój miecz - Durendal, w którego rękojeści znajdują się relikwie. Chce go zniszczyć, by nie dostał się w ręce pogan. Następnie poleca Bogu swych towarzyszy walki, pojednuje się z Bogiem i wyznaje swój błąd (za późno wezwał pomoc). Do rannego i umierającego rycerza Bóg zsyła anioła Cherubina, archanioła Michała i św. Gabriela, którzy niosą duszę Rolanda do nieba.
Wizerunek Rolanda stanowi wzór osobowy średniowiecznego rycerza, który służy wiernie ojczyźnie, królowi i Bogu. Dla chwały Boga i Kościoła walczy z poganami. W boju jest szaleńczo odważny, bohaterskimi czynami rozsławia imię swoje, króla i ojczyzny, wysoko ceni honor i prezentuje wiele cnót rycerskich. Zobowiązują go one do opieki nad słabszymi, do godnego i szlachetnego postępowania oraz szacunku dla każdego człowieka.

Wzorzec dobrego władcy prezentował Gall Anonim w "Kronice polskiej". Utwór ma cha-rakter historiograficzny (dziejopisarski) i panegiryczny (wysławiający). Trzy "Księgi" opisują dzieje Polski od panowania księcia Popiela do Bolesława Krzywoustego (XII w.). "O żałosnej śmierci sławnego Bolesława" ukazuje radość i dostatek, jakie panowały za czasów Chrobrego. Wraz z jego śmiercią "złoty wiek zmienił się w ołowiany". "Pieśń o śmierci Bolesława" czci jego męstwo, sławę i moc. Ukazuje żal narodu po stracie władcy. "Zaczyna się księga trzecia dziejów Bolesława III" to utwór, który przedstawia oblężenie Głogowa przez Niemców i bój wojsk Krzywoustego z wojskami cesarza Henryka IV. Autor sławi potęgę militarną Polaków. Talent taktyczny Krzywoustego sprawił, iż Niemcy zaprzestali atak na miasto.
Dobry władca powinien być waleczny i niezwyciężony w boju. Powinien być pobożny i krzewić wiarę chrześcijańską wśród swego narodu. Powinien być sprytny, inteligentny i przewidujący, co czyniło z niego dobrego polityka, a także dobry, sprawiedliwy, rozsądny i bezstronny. Jako takiego właśnie władcę przedstawił Gall Anonim Bolesława Chrobrego. Wśród tych cech nie ma ani jednej przywary. Taki wzór postępowania jest właściwy nie tylko dla monarchów, książąt i magnatów. Wiele powyższych cech powinni posiadać rządzący w dzisiejszych czasach.
Najlepszym wzorem ascety był Święty Aleksy. Narodził się on jako człowiek bardzo bogaty, lecz niedługo nim pozostał. Zaraz po ślubie, pozostawiwszy swą żonę dziewicą, "nabrał srebra, złota dosyć, co go mógł piechotą nosić" i wyruszył na morze. Potem rozdał mienie potrzebującym Gdy został bez grosza przy duszy, "pod kościołem siedział". Żył z jałmużny, czas spędzał na modlitwie, umartwiał się. Przez postawę ascezy chciał osiągnąć świętość i zbawienie. Pewnego razu Maryja, zszedłszy z obrazu, nakazała klucznikowi wpuścić Aleksego do kościoła, toteż stał się on sławny. A że sławy nie lubił, więc wyruszył z powrotem do Rzymu. Ojciec, nie poznał go. Święty leżał pod schodami przez szesnaście lat i każdy lał na niego pomyje. Gdy potem umarł, wszystkie dzwony Rzymu odezwały się na raz, a opary z ciała jego miały moc uzdrawiania. Następny przykład ascety znajdziemy w kronice Thietmara. Pisze on tymi słowy: "Żyła za czasów króla Henryka w miejscowości zwanej Thrubizi pewna pustelnica, imieniem Sizu, odznaczająca się ogromną pobożnością i dlatego trudno mi to ująć w słowa. Kiedy już była dojrzała, za panowania Ottona Wielkiego starał się o jej rękę pewien mąż, lecz ona uciekła szybko do Chrystusa, którego umieściła w swym sercu przed wszystkimi ... Przez sześćdziesiąt cztery lata, w odludnej części wspomnianego miasta, potrafiła ta czysta dziewica czynić ofiary za siebie na rzecz niebieskiego oblubieńca ... Przez cały ten okres nigdy nie walczyła z ostrym zimnem za pomocą rozpalonego ogniska, a najsilniejszy środek ogrzewający, jakiego używała, polegał na tym, że zdrętwiałe już prawie ręce i nogi umieszczała gwoli ich ożywienia na ogrzanym z lekka kamieniu. Swe życie klasztorne zdobiła na wewnątrz żarliwymi modłami, przeplatanymi płaczem, na zewnątrz zaś pomagała bardzo przychodzącymi do niej ludziom przez częste udzielanie nauk i niesienie niezbędnej dla każdego pociechy. Nie otrząsała się z robactwa, które żarło ją nieustannie, a jeżeli samo odpadło, kładła je sobie z powrotem na ciało".

Św. Franciszek z Asyżu jest jednym z największych i najbardziej popularnych świętych Kościoła. Założył trzy zakony: franciszkanów, klarysek oraz tzw. trzeci zakon dla świeckich. Zamiast zamkniętego w murach klasztornych życia ascetycznego wprowadził model wędrownego kaznodziejstwa i utrzymywania się z jałmużny (stąd nazwa "zakony żebracze). Główne idee franciszkańskiej duchowości zakorzenione są w Ewangelii: miłość do Boga, ludzi i przyrody, wierne naśladowanie Chrystusa, dobrowolne ubóstwo, pokora, braterstwo i apostołowanie w świecie. Św. Franciszek zapoczątkował nurt reformy wewnętrznej Kościoła przez ideał jego ewangelicznego odrodzenia przy szerokim udziale ludzi świeckich. Religijność franciszkańska zrywa ze średniowieczną spekulacją rozumową, na plan pierwszy wysuwając przeżycie wewnętrzne, wyobraźnię poetycką, pogodę ducha, dobroć i radość istnienia. Głównymi tematami pobożności franciszkańskiej były wcielenie Chrystusa, Jego męka i śmierć, Eucharystia, kult maryjny i kontemplacja stworzenia. Pieśń słoneczną podyktował św. Franciszek w roku 1225, na rok przed śmiercią, całkowicie niemal niewidomy i cierpiący z powodu otrzyma-nych w roku 1224 na górze Alwernia stygmatów (ran ukrzyżowanego Chrystusa). Kwiatki świętego Franciszka są dziełem anonimowym, powstałym na przełomie XIII i XIV wieku. Jest to zbiór krótkich opowieści o życiu św. Franciszka i jego towarzyszy, splatających realia historyczne z elementami hagiograficznej legendy.

Rozmowa mistrza Polikarpia ze śmiercia – Mistrz Polikarp jest człowiekiem uczonym, magistrem i mistrzem. Jego marzeniem jest rozmowa ze śmiercią. Jest swiadom ze znalazł się w wyjatkowej sytuacji. Śmierć jest postacia nagą, jest to rozkładający się trup kobiety. Autor ze swoistym upodobaniem do makabry przedstawia znamiona rozkładu- bez nosa i warg. Śmierć w utworze odpowiada na najbardziej podstawowe pytania- dlaczego pozbawia ludzi życia. Śmierć weźmie do siebie ubogich i bogatych, wojów i czestników.

Św. Szymon Słupnik – Szymon jest ukazany jako człowiek, który jest obojętny na cierpienia świata. Zasklepiony w swojej modlitwie, nie dostrzega tego co dzieje się na ziemi. Słup w Wierszu Grochowiaka oznacza wyniesienie ponad sprawy zwykłych ludzi, a powolanie ucieczką od codziennego życia. Poeta zadaje pytanie, jaka jest rola pisarza. Zdaniem Grochowiaka powołaniem poety jest przede wszystkimn bunt przeciwko złu i cierpienią świata.

Przesłanie pana Cogito" - dekalog moralny człowieka czasów zagrożenia zawarty w przesłaniu pana Cogito. Człowiek jest najważniejszy, określa go działanie i myślenie. Pan Cogito - nauczycielem, mistrzem, który posiadł tajemnicę życia. Liryka adresata, maski. Pozwala to na pewien dystans, nie jest emocjonalny. Falowanie rytmu powoduje obrazowanie trudów wędrówki "IDŹ". Przywołanie mitu o Jazonie i agronautach. Ambicje są nieosiągalne, celem jest dążenie do nich, a nie ich osiągnięcie. Nie odbiera nadziei, życie dążeniem w imię zasady, która nas określi. Motyw wędrówki (przez piekło życia). Cogito żąda od adresata kryteriów oceny człowieka. Nie ukrywa, że nie będzie to łatwa. Człowiek ma dbać o swoją godność. Liczy się jedynie odwaga, gdy rozum zawodzi. Intuicja, wiara, nadzieja, miłość, Bóg. Cywilna odwaga, wierność sobie. Ludzka, humanitarna postawa. Gniew może wyzwolić agresję. Gniew wewnętrzny rodzi sprzeciw, a to kształtuje człowieka. Człowiek musi skupić główną uwagę na siebie, a nie na innych. Nie można przerzucać odpowiedzialności na innych. Wszystko w imieniu własnym. Heroizm moralny, należy strzec się pychy. Eklektyzm życiowy - religia, przyroda, własne doświadczenia. Każdy sam musi wiedzieć o nadchodzącym zagrożeniu. Próba dotarcia do metafizyki dobra i zła należy do każdego z nas. Cały czas trzeba myśleć o otaczającym świecie. Postawa ta spotkać się może z niezrozumieniem. Trzeba być niezłomnym, trwać w swych postanowieniach.

„Opowieść małżonki św. Aleksego”
Małżonka bardzo tęskni za Aleksym, nie może pogodzić się z jego odejsciemi wysyła ludzi aby go odnaleźli. Czuje się opuszczona i zrozpaczona. W ostatniej zwrotce pojawia się symbol sieci. Siec Aleksego jest jednak pusta to on sam się w nią zawikłał nie prowadzi bowiem nikogo za sobą. Żona go kocha lecz nie rozumie. Ma mu za złe, że ją opuścił, zmarnował jej młodość, życie. Przez niego stała się brzydka, zgorzkniała, zimna. Ocenia ascetów jako pełnych chwały ale plugawych, żebraków. Gardzi, brzydzi się nimi.

Topos blednego rycerza - przedstawia rycerza który wedruje wciąż w poszukiwaniu przygod, walczy z potworami, broni wdow i sierot, sluzy swej ukochanej

L · Lord wszystkich lordów

dziekuje KTOsI Very Happy

KtOsIa · Wkurza nauczycieli

Renesans (odrodzenie)

RAMY CZASOWE
WŁOCHY
Początek: przełom XIV w.
Koniec: XVI w.
EUROPA
Początek: XV w.
Koniec: po lata trzydzieste XVII w.

NAZWY EPOKI
Renesans
Nazwę epoce dał późniejszy włoski malarz, architekt i pisarz, Giorgio Vasari. Nazwa ta miała wyrażać przeciwstawienie nowej epoki czasom średniowiecza. Termin ten oznacza powrót do starożytności, do sztuki i filozofii antycznej oraz odrodzenie człowieka i kultury. Z początku używano tej nazwy w znaczeniu odrodzenia państwa na wzór starorzymski, później dotyczyło to też literatury, filozofii i ideałów antycznych. Później znaczyło to również odnowę i rozwój ludzkości.

Odrodzenie
Z włoskiego renessaince. Odrodzenie literatury antycznej, ludzkości (renovatio hominis), przeszłości ,odnowienie,
podnoszenie się jej na wyższy poziom, odnowienie starożytności (renovatio antiquitais), odrodzenie przeszłości, dawnej wiedzy, kultury i sztuki antyku, programowo zapoczątkowane w XIV w.

Złoty wiek kultury polskiej
Nazwa polskiego renesansu. Podobnie jak złoty wiek starożytności, odrodzenie polskie obfitowało w świetne wydarzenia w dziedzinie kultury i sztuki (architektura, malarstwo, muzyka, literatura).

REFORMACJA
Stworzyła wizerunek człowieka jako istoty o całkowicie skażonej naturze, w której Bóg widzi ?smród i plugastwo?. Oderwała ok. 1/3 Europy od kościoła katolickiego. Przyczyniła się ona do rozwoju tolerancji religijnej, rozkwitu kultur, języków i literatur narodowych. Sprzyjała kształtowaniu się stosunków wczesnokapitalistycznych i republikańskich teorii pochodzenia władzy. Za formalny jej początek uznaję się ogłoszenie 95-u tez Marcina Lutra. Powstały nowe prądy religijne. Reformacja była powodem wybuchu długoletnich wojen religijnych np. wojnę chłopską rozpętano w 1525 roku poprzez nietolerancję religijną. W roku 1529 - protest mniejszości luterańskiej w Spirze na sejmie. Rozbiły one wspólnotę wyznaniową Europy.

Luteranizm propagował teorię ufnej wiary w wybaczalną łaskę bożą. Zarazem przekonanie o tym, że wszystkie prawdy wiary można samemu znaleźć w Biblii, zwalniało od orzeczeń i wymagań instytucji kościelnych.
Kalwinizm twórcą był Jan Kalwin. Kalwiniści głosili teorię predestynacji czyli wierzyli w przeznaczenie, w to, że każdy człowiek ma swój los zapisany w gwiazdach. Przeznaczone jest mu niebo lub piekło, a życie to realizacja ustalonego scenariusza. Propagowali ideał pracy i gromadzenie dóbr. Posiadanie to zasługa, a bezczynność to grzech.

HUMANIZM(człowieczeństwo,ludzkość?)
Prąd światopoglądowy rozwijający tradycje antycznej wiedzy o człowieku jako o jednostce (psychika i wrażliwość). Dążył do rozwoju osobowości uznając wartość jego rozumu. Humaniści głosili potrzebę poznania i kształtowania indywidualnej, silnej jednostki ludzkiej. W myśl humanizmu człowiek jest wielce wartościowy, liczy się jego talent, liczy się każde odrębne istnienie. Poznawano przyrodę, piękno, patriotyzm. Był to antropocentryzm. Usytuowanie człowieka w centrum świata. Hasłem humanistów stało się zdanie Terencjusza: ?Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce?. Humanistyczne przejęcie się antykiem było dogłębne, chciano poznać możliwie najwięcej i najdokładniej. Tak zrodziły się nauki humanistyczne uprawiane na wielu uniwersytetach europejskich. Najświetlejsze umysły epoki zaczęły studiować historię starożytnych, ich dorobek literacki, filozoficzny, wreszcie ich język. Efektem było przejęcie wielu gatunków literackich jak np.: pieśń, epigramat w postaci fraszek, tragedia, elegia, dialog.
Lidzie renesansu przejęli punkt widzenia starożytnych filozofów: epikureizm i stoicyzm stały się modnymi receptami na życie, na wzór Horaceko poszukiwano ?złotego środka?. W literaturze odżyły postacie starożytnej mitologii.

Fraszka- z włoskiego gałązka. Tekst powinien być zwięzły, zwarty. Może być zarówno zabawny jak i poważny poruszający rózne teamty: społeczne, obyczajowe, polityczne czy erotyczne.

Tren – gatunek poezji żałobnej. Podniosły styl cnoty zmarłego, wyraża ból po jego stracie oraz przynosi pocieszenie w ropaczy.

Hymn- uroczysta i podniosła pieśń która sławi Boga, bohaterskie czyny lub jakieś wartości.

Sonet -wł. sonetto, prow. sonet - piosenka, łac. sonitus - dźwięk, szum) jest krótką formą wierszowaną o 14 wersach podzieloną na cztery strofy zwykle w układzie wersowym 4+4+3+3. W polskiej poezji rzadziej spotykany jest układ 4+4+4+2. Pierwszy podział charakterystyczny jest dla sonetu włoskiego, drugi zaś występuje przede wszystkim w sonecie angielskim

Wiersz sylabiczny – wiersz mający równą liczbę sylab, akcent stały pada na przedostatnią sylabę wersu. W wierszu sylabicznym zdanie nie zawsze kończy się w wersie, występują średniówki. Jest pisany 13- głoskowcem lub 11-głoskowcem. Wiersz sylabiczny można określić jako numeryczny, w którym podstawą miary jest ta sama liczba sylab. Akcent bywa strukturalny i występuje w klauzuli, rzadziej w średniówce.

Pieśń – w tradycji antycznej tekst utworu był śpiewany z akompaniamentem muzyki. Można wyróżnić pieśni pochwalne, powitalne, pożegnalne, żałobne, weselne, miłosne. Odznacza się dźwięcznością, melodyjnościa, układem stroficznym, wystepowaniem lirycznych powtórzeń np. refrenu.

Średniówka - punkt podziału, który rozbija wers na kilka (najczęściej: dwie) części i zwykle występuje w wersach dłuższych niż ośmiosylabowe.

Przerzutnia- wyrazu lub części zdania do następnego wersu (lub strofy) w celu zaakcentowania wypowiedzi bądź zwiększenia dynamiki. Jej celem jest pobudzenie wyobraźni czytającego.
Horacjanizm - stworzona przez rzymskiego poetę Horacego postawa wobec życia i moralności. Był on swoistym poszukiwaniem złotego środka poprzez połączenie dwóch antycznych filozofii życia: epikureizmu i stoicyzmu.Horacjanizm w poezji to zjawisko naśladowania w liryce modelu poezji stworzonego przez Horacego. Model ten obejmował:
• spójność utworu poetyckiego
• zdolność do panowania nad emocjami czytelników
• opieranie się na wzorcach poezji greckiej
• wierne odtwarzanie rzeczywistości w opisach
Curriculum vitae- bieg życia.
Epikureizm jest tworem Epikura; uważał on, że celem człowieka jest szczęście, które utożsamiali z przyjemnością, przeciwstawił je nieszczęściu, powstającemu w wyniku doznawania cierpienia; wiedząc, że życie jest krótkie, Epikur uważał, że należy z niego korzystać, póki trwa (carpe diem); drogą do szczęścia, a raczej środkami do jego osiągnięcia, stanowiły cnota i rozum; Epikur nie negował istnienia bogów, ale twierdził, że nie mogą one w żaden sposób ingerować w życie ludzi, tak więc człowiek uwolniony od przesądów religijnych, powinien realizować swe szczęście na ziemi prowadząc życie mądre, sprawiedliwe i cnotliwe, to przyczyniało się do szczęścia ogółu; wszystko więc opierało się na używaniu życia i koncentracji na dobrach doczesnych, ale ważny również umiar, gdyż zbyt usilne uganianie się za przyjemnością może jednak wywołać cierpienie
Stoicyzm- najbardziej wpływowa doktryna antycznego świata zachodniego przed przyjęciem chrześcijaństwa. Po śmierci Aleksandra Macedońskiego ogarnął on całą Grecję. Stoicyzm ulegał licznym przemianom. Powstał jako rozwinięcie cynizmu, zakończył zaś jako forma idealizmu platońskiego. Twórcą stoicyzmu był Zenon z Kition. Filozofia stoików nawoływała do szukania ratunku w rozpadającym się świecie. Główna zasada brzmi: Ucz się być obojętnym na wpływy zewnętrzne. Stoicy utrzymywali, że dobro lub zło zależą od człowieka. Jeśli człowiek może być obojętny na wszystko, to nikt nie może mieć całkowitej władzy nad nim. Człowiek obojętny staje się człowiekiem wolnym, który nie jest ograniczony wypadkami z zewnątrz. Poprzez obojętność staje się niezależnym od świata. Stoicy wierzyli, że wszystko, co się dzieje na świecie jest zgodne z planem Boga. Nic nie dzieje się przypadkowo. Należy więc przyjmować to, co się wydarza i zrozumieć, iż jest to częścią boskiej aranżacji. Stoicy uważali, że bardzo ważną rzeczą jest uwolnienie się od pragnień i emocji.

Topos świata teatru – świat porównywano do teatru, w którym władze i piecze nad wszystkim sprawuje Bog.

Topos fortuny- rzymska bogini kapryśnego szczęścia. Utożsamiana z kobietą z zawiązanymi oczyma, o dwóch twarzach: dobrej (symbolizującej szczęście) i złej (przedstawiającą nieszczęście);

Topos człowieka bożego igrzyska – ludzie są marionetkami w rekach Boga, a ich los zależy od Jego decyzji,

Topos Boga-artysty- wg myślicieli renesansu, Bóg jest pierwszym artystą, a świat dziełem sztuki.

Utopia- miejsce którego nie ma. Nierealna wizja szczesliwej idealnej krainy, gdzie nie ma nędzy i wyzysku, przemocy i zła, gdzie rządy są sprawiedliwe, a poddani zawsze syci i zadowolenia.

Antyteza- zestawienie 2 przeciwnych znaczeniowo części wypowiedzi np. Lepiej z madrym zgubić niż z głupim znaleźć.

Oksymoron – połączenie ze soba 2 wyrazów sprzecznych np. zimny ogień.

Retoryka- sercem Rzeczpospolitej Szlacheckiej był sejm, na którym posłowie wygłaszali mowy zwane wówczas oracjami. W XVI w. oratorstwo nawiązało do antycznej teorii mowy zwanej retoryka.

Funkcja ekspresywna języka- polega na wyrażaniu poprzez wypowiedź emocji i stanów wewnętrznych osoby mówiącej. Wykorzystuje środki językowe zdradzające uczucia, emocje mówiącego, wobec tematu wypowiedzi lub odbiorcy. Aby wzmocnić wypowiedź stosuje się wiele wyrazów nacechowanych ekspresywnie.

Funkcja impresywna języka - polega na wpływaniu na odbiorcę, nakłonieniu go do podjęcia pewnych działań, wywołaniu u niego określonych reakcji w postaci zachowań, postaw, przekonań.
Klasycyzm renesansowy – był nie tylko stylem w sztuce i literaturze opartym na wzorcach starożytnych, ale przede wszystkim światopoglądem. Twórcy tej epoki, traktowali świat jako doskonałe dzieło sztuki, które cechuje się niezwykłym ładem , prostota i harmonia.

Cechy stylu klasycznego – porządek, jedność i prostota, harmonia, synteza, uniwersalizm.

Cechy dobrego przemówienia- wstep, wprowadzenie, polemizujesz, kończysz. Środki stylistyczne- apostrofy, wykrzyknienia, pytania retoryczne, wyliczenia, anafory, powtórzenia.

Sztandary renesansu –
Do źródel – to hasło nie oznacza biernego naśladowania starożytnych. Jest raczej demonstracją nowej postawy i chęci rywalizacji z największymi osiągnięciami ludzkiego ducha.
Człowiek jest kowalem swojego losu – w renesansie szczególnie podkreślano wolność człowieka, dar, który wyróznia go spośród innych istot.

Człowiek jest miarą wszechrzeczy – Jeśli w dobie średniowiecza kultura zorientowana była na Boga i sprawy pozaziemskie to w Europie XV i XVI w. miarą wszechrzeczy jest człowiek i jego ziemski świat.

Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce - bezwstydność co do pokazywania swojego ciała. wszystkie zachowania ludzkie są normalne i nie powinny być ukrywane, zwykle też chodziłoby o te, które odróżniają nas od zwierząt.

Żywot człowieka poczciwego – zmieniają się pory roku. W każdej z pór zmieniają się czynności związane z gospodarowaniem. Na wiosnę należy poprzycinać niepotrzebne gałązki, sadzonki zaszczepić i pozbierać mszyce. W czasie lata wszystko doglądać i patrzeć czy dobrze rośnie. Zaczynają owocować jabłonie, gruszki, wiśnie, śliwki. W odródkach pojawiają się warzywa. Zwierzęta biegają po pastwiskach, kury znoszą jajka, a krowy daja mleko/ Jesienią gromadzi się zapasy na zimę suszy się grzyby. W zimie wszystkie prace w gospodarstwie ustają. Można wiec odpocząć i wziąć się za polowanie dla przyjemności .- IDEAŁ SZLACHCICA ZIEMIANINA

Cechy noweli –
1. utwór krótki
2. akcja zwarta, jednowatkowa
3. występuje centralny motyw, zapowiadany w tytule
4. ukazany tylko fragment życia bohatera
5. zagęszczenie dramatycznych zdarzen
6. obecność motywu sokóła (motyw który spaja całą nowele)
7. występuje punkt kulminacyjny odmieniający losy bohatera
8. mała ilość postaci
9. opisy ograniczone do minimum
10. brak komentarzy
11. puenta na koncu.
Sokół – utwór krótki 5 stron, ukazany tylko fragment życia Fedriga, mała ilość postaci (Fedrigo, Dione i jej syn), zagęszczenie dramatycznych zdarzeń( Dione traci meża i syna, a Fedrigo ukochanego sokoła), odmiana losu Fedriga, brak komentarzy odautorskich.

Dekameron – największy utwór Boccaccia, ksiega ta zawiera 100 nowel, opowiedzianych przez siedem białogłow i 3 młodzieńców. Monotonie 10 dni wygnania damy i młodzieńcy urozmaicają sobie opowiadaniem barwnym często pikantnym historii. SA to przypadki sprytnych niewiast, fałszywych kaznodziejow, naiwnych mężów.

Człowiek człowiekowi – jest poetyckim protestem przeciwko złu, które tkwi w relacjach międzyludzkich. Poeta z przerażeniem odkrywa w człowieku przede wszystkim zło, na które nie chce się zgodzić. Każdemu objawowi podłości towarzyszy protest ujęty zawsze w tą sama formę trybu rozkazującego. W ostatniej storfie rozbija się scisła symetria . Stachura przypomina bowiem, ze człowiek jest przede wszystkim bliznim 2 czowieka i dlatego ludzie powinni wzajemnie się wspierać i pomagać sobie w życiu.

Człowiek Agnieszka Herman – w wierszu nastepuje wymiana poglądów miedzy podmiotem lirycznym a 2 rozmówca. Rozmówca ten ukazuje człowieka idealnego, podaje przykłady osob które zrobiły coś dla świata. Podmiot liryczny zaś to co człowiek stworzył złego, podaje nazwiska ludzi którzy źle się zapisali w historii świata. Są oni winni śmierci wielu tys. Osób. Boimy się przyszłości bo nie wiemy co nas czeka.

Pokoju mieć nie mogę – sonet jest zapisem przeżyć i leków oraz niepokojów człowieka zakochanego, który ciągle ulega zmiennym nastrojom, cieszy się to znów popada w przygnębienie. Podmiot liryczny żyje w ciągłej huśtawce nastrojów, boi się cieszy a za chwile płonie z miłości, Raz czuje się jakby fruwał w obłokach, za chwilę boleśnie upada na ziemię. Wydaje mu się ze cały świat należy do niego , ale tak naprawdę nie ma nic. Czuje się jak więzień zakuty w kajdany, ale pragnie żyć. Nie sierpi siebie samego.

"O poprawie Rzeczypospolitej"
W księdze I "O obyczajach" są zawarte rozważania nad organizacją państwa. Modrzewski twierdzi, że: - każdy mieszkaniec jest obywatelem i państwo powinno mu zapewnić szczęście, - o wartości człowieka nie decyduje urodzenie, - każdy człowiek powinien być prawnie przygotowany do pracy, a ludźmi niezdolnymi do niej powinno opiekować się państwo, - należy ustanowić urzędy nadzorujące wszystkie dziedziny życia (urzędy miar, urząd do zwalczania żebractwa.

W księdze II "O prawach" pisarz powraca do wymiaru kar za zabójstwo. Ówczesne prawo uzależniało je od pochodzenia społecznego przestępcy (szlachcic za zabójstwo chłopa płacił niewielką grzywnę, zaś w sytuacji odwrotnej chłop był karany śmiercią). Autor proponował opracować nowy kodeks prawny z udziałem przedstawicieli wszystkich stanów.

W księdze III "O wojnie" autor przeciwstawia się wszelkim konfliktom zbrojnym, a najsurowiej potępia wojny zaborcze. Proponuje rozwiązywanie konfliktów na drodze dyplomatycznej (spotkania wrogich stron w neutralnym miejscu, sankcje gospodarcze).

Modrzewski twierdzi, iż "żadne korzyści z wojny nie są tak wielkie, aby mogły jej szkodom dorównać". Ludzi wywołujących wojny nazywa zbrodniarzami, Tatarami.

W księdze IV "O Kościele" odrzuconej przez cenzurę w polskim wydaniu w 1551 r. Modrzewski proponuje: - stworzyć kościół narodowy niezależny od Rzymu, - wybieranie papieża przez wszystkie narody chrześcijańskie, - obsadzanie stanowisk biskupów przez ludzi wykształconych

W księdze V "O szkole" autor przeciwstawia się wydawaniu pieniędzy na rzeczy zbędne, takie jak wspaniałe domy oraz sute biesiady. Proponuje fundusze przeznaczone na ten cel wykorzystać w inny praktyczniejszy i szlachetniejszy sposób, a mianowicie na dotowanie szkolnictwa w czasach, w których nie docenia się wiedzy i pracy nauczycieli kształcących przyszłe, młode talenty polityczne i literackie. Modrzewski proponuje przejęcie opieki nad szkołami przez państwo, a prawo do uczenia się zapewnia wszystkim chłopcom niezależnie od pochodzenia społecznego. (Po raz pierwszy prawo chodzenia dziewcząt do szkoły ustanowiono w 1773 r.)

Kazanie o miłości ku ojczyźnie- wylicza tu sześć chorób Polski. Są to: brak miłości ojczyzny, brak zgody politycznej, anarchia religijna, osłabienie władzy królewskiej, niesprawiedliwe prawa i bezkarność grzechów jawnych. Dalszy ciąg kazania poświęca autor pierwszej chorobie, tzn. "nieżyczliwości ludzkiej ku Rzeczypospolitej", która płynie z "chciwości
domowego łakomstwa". W sposób sugestywny i wzruszający mówi Skarga o swej własnej miłości do ojczyzny, która jest świętym obowiązkiem każdego człowieka. Domaga się bezinteresowności miłości do ojczyzny, miłości dla niej samej. Atak skierowany jest w stronę magnatów dbających jedynie o swoje bogactwa. Widmo tonącego okrętu.

O doktorze Hiszpanie- bohaterem tej fraszki jest postać autentyczna – piotr Rozjusz, który jest przyjacielem Kochanowskiego i jest on kiszpanskim humanista. Doktor nie chce czekać na wieczerze i idzie spać, mimo to jego przyjaciele przychodzą do jego domu i wywarzają drzwi. Doktor bez większych problemów daje się w środku nocy namowic przez kompanów do uczestnictwa w pijatyce, po której rano wstaje z cieżka głowa.

Pieśń o spustoszeniu Podola- ma charakter patriotyczny. Podmiot liryczny przedstawia sytuację w jakiej znaleźli się Polacy po klęsce odniesionej w wojnie z Turkami wyraza są rozpacz z powodu spustoszenia ziemi podolskiej oraz pohańbienia tych którzy dostali się w rece pogan. Poeta stwierdza ze jest jeszcze czas aby zebrac siły i stanąc do walki. Trzeba jednak aby szlachta porzuciła swe biesiady i wyruszyla do boju. Wytyka rodakom ich krótkowzroczność i brak troski o bezpieczeństwo kraju.

Mowa o godności człowieka- Bóg stworzył świat i to co jest w niebie jest piękne, boskie i cudowne. A to co na ziemi ma różna wartość. Stworzył również zwierzęta i rośliny lecz brakowało mu kogoś kto umiał by docenic jego dzieła. W ten sposób powstał człowiek. Bóg dał człowiekowi wolną wolę i postanowił ze, będzie się mógł przemieszczać i wszystko będzie zależało od człowieka i jego woli.

Do gór i lasów – Jest to fraszka autobiograficzna. Podmiot liryczny jest mężczyzną zwraca się on do gór i lasów – opisuję historię swojego życia . Pojawiają się wspomnienia odbytych podróży oraz kolejne wizerunki samego poety – jako żaka, rycerza, dworzanina, członka kapituły. W zakończeniu wiersza pojawia się pytanie o nieznaną przyszłość i zbliżającą się starość. Jednak nie wyczuwa się lęku czy obawy. Podmiot liryczny zdaje się posiadać receptę na Zycie.

Tren IX- opowiada o mądrości, która prowadzi do zmian na lepsze. Mądrość strzeże przed bólem, łzami i cierpieniem. Kochanowski mówił, ze latami próbował dojść do mądrości, ale gdy był już bardzo blisko, śmierć córki spowodowała załamanie.

Tren X – Kochanowski watpi w zasady religijne. Każdy katoli wierzy ze po śmierci trafi do nieba. Podmiot liryczny watpi, ze jego córka trafiła do nieba, pragnie żeby córka ukazała mu się w postaci zjawy.

Tren XIX – Ten tren jest dopełnieniem pozostałych. Kochanowski po długich cierpieniach związanych ze stratą córki wreszcie doznaje ukojenia. Podczas jednej z nocy długo nie może zasnąc , nad ranem ukazuje się mu matka trzymająca na rekach Urszulkę. Mowi mu żeby nie płakał i że czas jest dobrym lekarzem.

Do fraszek -
Utwór pod względem formalnym realizuje zasadę krótkości i zwięzłości, charakterystyczną dla tego gatunku. Wiersz składa się z ośmiu trzynastozgłoskowych wersów (7+6) o prostym schemacie rymowym (aabb). Występują rymy żeńskie, dokładne.
Wiersz ten ma konstrukcję dość przewrotną. Poeta zwraca się do swych fraszek z prośbą o odpowiedni sposób pisania o ludziach i ich obyczajach
Zauważmy, że te wszystkie pouczenia nie odnoszą się do fraszek, ale do samego poety, przecież to on pisze fraszki i od niego zależy jak opisana osoba będzie wspominana. Pamiętajmy, że Kochanowski hołdował przekonaniu, że literatura może zapewnić nieśmiertelność, zarówno autorowi, jak i osobom przez niego wspomnianym. Poeta nie chce, by jego wiersze uwieczniały złe wspomnienia po ludziach, jednocześnie nie ma zamiaru milczeć o rzeczach, które uważa za nieodpowiednie, zaznacza jednak, że ostrze krytyki kieruje w ludzkie postępki, a nie w konkretnego człowieka. Także pochlebstwa rozdaje rozsądnie.Pobrzmiewa tu zasada złotego środka: skromna pochwała oraz nie wymierzona w konkretną osobę nagana. Przez wiersz prześwietla świadomość siły poezji i odpowiedzialności poety za treści w niej zawarte.

Na lipę to jeden z najpopularniejszych utworów Jana Kochanowskiego, który na stałe wszedł do kanonu lektur obowiązkowych każdego Polaka.

Mamy tu do czynienia z liryką inwokacyjną, uosobiona lipa (będąca podmiotem lirycznym) zaprasza, by spocząć w swoim cieniu.
„Gość” to każdy z czytelników, człowiek zmęczony, potrzebujący wytchnienia. Ale wiersz ten nie tyle jest zaproszeniem, co pochwałą, swoistym hołdem złożonym przez poetę lipie. Podmiot utworu włożył w usta ukochanego drzewa opis swoich własnych przeżyć związanych z miejscem, którego jest ona centrum. W opisie tym najważniejszą rolę pełnią liczne epitety: „chłodne wiatry”, „wonnego kwiatu”, „pracowite pszczoły”, „cichym szeptem”, „słodki sen”. To dzięki zagęszczeniu epitetów odczuwamy przedstawione miejsce jako przestrzeń sielską, swojską, bezpieczną. Inne sielskie atrybuty to śpiewające ptaki („słowicy”, „szpacy”), kwiaty, miód. Panuje tu arkadyjska atmosfera błogości.

Lipa (jako drzewo) kojarzy się również ze stałością, zakorzenieniem w jakimś miejscu, z domem. Zauważmy, że w wierszu kilkakrotnie został użyty zaimek wskazujący „tu”. Wydaje się, że we fraszce nie chodzi o każdą lipę, ale o jakąś konkretną, stanowiącą symbol jakiegoś miejsca („tu”).

Utwór kończy się ostatecznym wyniesieniem lipy do rangi mitologicznej jabłoni rodzącej złote jabłka
Nie ma znaczenia, że lipa nie daje owoców, ale dla swego pana jest niezwykle cenna, to związek z człowiekiem czyni ją tak wyjątkową, że wartą uwiecznienia w wierszu.
Nie porzucaj nadzieje jest utworem o tematyce refleksyjno-filozoficznej. Widać w niej wyraźne wpływy poglądów stoików. Już pierwsze dwa wersy przekonują nas do tego, aby zachować nadzieję, bez względu na to, w jakiej życiowej sytuacji jesteśmy
Takie nastawienie do życia możemy być spowodowane faktem, iż ludzkie losy są zmienne, jednego dnia jesteśmy szczęśliwi, drugiego zaś spotyka nas nieszczęście. Jednak podmiot liryczny przekonuje, że po każdym niepowodzeniu czy też nieszczęściu nadchodzi nowy, lepszy dzień, który może wszystko zmienić.Kolejne zwrotki przynoszą opis przemian zachodzących w przyrodzie w czasie wiosny. Zimą drzewa utraciły wszystkie liście, ale wraz z przyjściem wiosny wszystko na nowo pokrywa się pięknymi barwami i budzi się do życia:
Jest to obrazowe przedstawienie sytuacji człowieka, którego losy uzależnione są od zmiennych humorów Fortuny. Odwołanie się do świata przyrody wskazuje na łączność człowieka z naturą. Jedynie życie w harmonii ze światem przyrody może przynieść nam szczęście. Każdy dzień może zwiastować człowiekowi odmianę jego losu: na lepszy bądź też na gorszy. Właśnie z tego powodu, że raz powodzi się nam lepiej, a raz gorzej, winniśmy zachować umiar w radości i smutku.
Takie nastawienie do życia może nas uchronić przed rozczarowaniami i niepotrzebnymi pretensjami, bowiem gdy Fortuna przestanie nam sprzyjać, nigdy nie wiemy kiedy znowu odmieni na lepszy nas los.Ostatnia zwrotka pieśni przynosi optymistyczne nastawienie do życia i jego zmiennych losów. Podmiot liryczny wskazuje drogę, którą należy podążać, aby „nie zginąć”. Doradza on, aby zaufać Stwórcy, który może odwrócić to, co postanowiła Fortuna

Pieśń XXIV (Niezwykłym i nie lada piórem opatrzony) to manifest renesansowego indywidualizmu. Utwór nawiązuje do jednej z najbardziej osławionych pieśni Horacego. Wprowadza topos exegi monumentum i horacjańską zasadę non omnic moriar (nie wszystek umre). Kreśli portret renesansowego artysty, który jest dumnym odkrywcą własnej odrębności. Talent czyni go wybrańcem, naznacza piętnem wyjątkowości. Poczucie swoistej wyższości symbolizuje w tekście lot nad przeróżnymi, najbardziej odległymi od siebie przestrzeniami. Poeta zamienia się w łabędzia, ptaka, który w tradycji starożytnej był poświęcony muzom, a tym samym uosabiał poezję, sztukę najwyzszej miary. Autor żywi przekonanie, że jego twórczość oprze się unicestwiającemu działaniu czasu
Świadomy własnej kruchości i przemijalności, w poezji - wiecznej i trwałej - poszukuje ocalenia, wierzy, że ona zapewni mu nieśmiertelność i sławę jaka przystoi artyście.
Pieśń XXIV stanowi rodzaj testamentu poetyckiego, jest lirycznym pożeganniem, w którym nie pobrzmiewa smutek ale wiara w nieśmiertelność poezji.
ARS POETICa Wiersz ma charakter swoistego programu artystycznego, w którym Miłosz postuluje zacieranie granic między prozą a poezją po to, by swą twórczość uczynić bardziej zrozumiałą i nie narażać czytelnika i artysty na "męki wyższego rzędu". Jednocześnie trudno mówić w przypadku tego wiersza o manifeście twórczym, który powinna charakteryzować pewność wypowiadanych sądów. Natomiast w przypadku "Ars Poetica?" już sam tytuł utworu zawiera wahanie, podmiot liryczny nie posiada niezbitej pewności że to co pisze posiada faktyczną wartość. Zmiana optyki podmiotu wypowiadającego się początkowo w formie pierwszoosobowej, a następnie jako "my" liryczne świadczy o podobnej sytuacji wszystkich ludzi piszących. Poeta ze swoistym dystansem i humorem zastanawia się nad tym,czym tak naprawde jest poezja. Wskazuje tu Miłosz piarwiastek metafizyczności będący udziałem procesu twórczego- "Dlatego słusznie się mówi, że dyktuje poezję dajmonion". Poezja jako twór wyobraźni człowieka jest czymś bardzo indywidualnym, stanowi wyraz ekshibicjonizmu uczuciowego autora.Jednocześnie jest zjawiskiem bardzo nieoczekiwanym, dyktowanym przypływem nie dokońca zrozumiałego natchnienia co wyraża Miłosz w słowach:"Bo wiersze wolno pisac rzadko i niechętnie".

Gwizdek · Lord wszystkich lordów

NAPISZCIE JAKIE MIELISCIE PYTANIA NA SPRAWDZIANIE

KtOsIa · Wkurza nauczycieli

1.ukazać humanizm na wybranym tekscie kultury np literatura czy rzeźba.
2. średniowieczny wiersz o tematyce religijnej można sobie było wybrać.
3. Teoria sokoła na podstawie wybranej noweli.
4* Ideał szlachcica-ziemianina na podstawie tekstu Mikołaja Reja "Żywot człowieka podczciwego".
5. Wyjasnić 2 pojęcia wzdłużenie zastepcze, fraszka, reformacja.